یک لحظه از خودمراقبتی را تصور کنید…
احتمالاً این تصویر ذهنی شما در محیط کار اتفاق نیفتاده است. خودمراقبتی، به‌طور کلی، به ساعاتی خارج از زمان کاری اختصاص داشته است،مثلاً هنگام دویدن صبحگاهی یا حمام آرامش‌بخش عصرانه.
اما اکنون، مفهوم خودمراقبتی در حال تغییر است. به‌وضوح مشخص شده که گنجاندن لحظاتی از خودمراقبتی در طول روز، بسیار مؤثرتر از آن است که یک روز سخت و پرتنش را پشت سر بگذاریم و زمان «رسیدگی به خود» را به بعد موکول کنیم.
به بیان دیگر، مؤثرتر است که خودمراقبتی را به‌عنوان بخشی منظم از برنامه روزانه‌مان در نظر بگیریم، نه چیزی کاملاً جدا از آن. این نوع یکپارچگی می‌تواند به حفظ سلامت مستمر (هم روانی و هم جسمی) کمک کند، استرس را بهتر مدیریت کرده و تاب‌آوری ما را افزایش دهد.
چرا که واقعیت این است: کار به‌شکل اجتناب‌ناپذیری در بافت زندگی ما تنیده شده است. ما حدود یک‌سوم از عمر خود را در محل کار سپری می‌کنیم، پس کنار گذاشتن خودمراقبتی برای «زمانی بعد» دیگر کارساز نیست.
و حالا داریم نتیجه‌ی به تعویق انداختن خودمراقبتی را می‌بینیم: فرسودگی شغلی به مشکلی رو به رشد تبدیل شده است. البته، خودمراقبتی به‌تنهایی نمی‌تواند فرسودگی شغلی را حل کند، اما اینکه خودمراقبتی در درون یک سازمان به‌عنوان اولویت شناخته شود، می‌تواند تأثیر بسیار زیادی در ساختن یک روتین کاری شادتر، سالم‌تر و پایدارتر برای کارکنان یا حتی خود شما داشته باشد.
در ادامه، چند راهکار کلیدی برای گنجاندن فرهنگ خودمراقبتی در سازمان و زندگی کاری‌تان ارائه شده است،چه شما کارمند باشید، چه مدیر، یا یک مسئول منابع انسانی!
پرورش عادت‌های سالم در محل کار
🔹 جلسات پیاده‌روی برگزار کنید
افراد را تشویق کنید که برای جلسات و تماس‌های کاری، از پشت میز بلند شوند و در حال قدم‌زدن گفتگو کنند. تحقیقات علمی نشان داده‌اند که این نوع جلسات به تفکر خلاق و خارج از چارچوب کمک می‌کنند و علاوه بر آن، سلامت روان و جسم را نیز ارتقا می‌دهند.
🔹 تشویق به خاموش‌کردن و خروج از سیستم
مهم است که افراد بدانند نه‌تنها مجازند بلکه انتظار می‌رود که تعادل سالمی بین کار و زندگی شخصی خود برقرار کنند. ایجاد فضای حمایتی برای خاموش‌کردن دستگاه‌ها در پایان روز یا رفتن به مرخصی، قدم مهمی در این مسیر است.
🔹 خوردن ناهار پشت میز را کنسل کنید
ناهار فرصتی عالی برای استراحت ذهن است. چه با قدم‌زدن کوتاه، چه با تمرکز روی فعالیتی غیر از کار، تشویق افراد به ترک میز کار در زمان ناهار می‌تواند به کاهش استرس و افزایش بهره‌وری کمک کند.
🔹 آنچه را می‌گویید، در عمل نیز نشان دهید
بهترین راه ترویج فرهنگ خودمراقبتی، الگو بودن است. با مدیریت زمان، گرفتن وقفه، پیاده‌روی و اولویت‌دادن به نیازهای شخصی‌تان، به دیگران نشان دهید که مراقبت از خود نه‌تنها پذیرفته‌شده بلکه تشویق‌شده است.
احترام به زمان افراد
🔹 وقفه‌هایی در روز کاری ایجاد کنید
تقویم‌های کاری پر از جلسه، فرصت اندیشیدن و پردازش مؤثر را از افراد می‌گیرند. ایجاد فواصل تنفسی در هفته‌ی کاری باعث بهبود عادات کاری و شکوفایی پتانسیل کارکنان می‌شود. به‌عنوان مثال، برگزاری جلسات ۵۰ دقیقه‌ای به‌جای یک ساعته، می‌تواند تغییری ساده اما مؤثری باشد.
🔹 برای زمان‌بندی ارتباطات، مرزگذاری کنید
کارکنان را تشویق کنید تا برای زمان خود مرزهایی تعیین کنند. در شرکت‌های بزرگ و چندملیتی، وجود مناطق زمانی مختلف اجتناب‌ناپذیر است، اما نباید هیچ‌کس احساس کند که باید به خاطر هماهنگی با مناطق دیگر، روز کاری خود را بیش از حد طولانی کند. ارسال پیام یا ایمیل در خارج از ساعات کاری ممکن است گاهی ضروری باشد، اما باید به‌صراحت مشخص شود که پاسخ فوری مورد انتظار نیست.
🔹 انعطاف‌پذیری در ساعات کاری فراهم کنید
وقتی افراد بدانند که در صورت نیاز می‌توانند محل کار را ترک کنند، به کودک خود رسیدگی کنند، سگشان را به پیاده‌روی ببرند یا کارهای شخصی ضروری انجام دهند، احتمال کمتری دارد که دچار استرس و فشار روانی شوند. این نوع انعطاف‌پذیری، به سلامت کلی و رضایت شغلی کمک می‌کند.
ذهن‌آگاهی را تمرین کنید
🔹 قدردانی را در کلام و رفتار خود تمرین کنید
قدردانی و تشکر صادقانه، نه‌تنها باعث ایجاد فضای مثبت در تیم می‌شود، بلکه نقش مهمی در شکل‌گیری فرهنگی حمایتی ایفا می‌کند. تشویق کنید که اعضای تیم از موفقیت‌های یکدیگر تجلیل کنند و در مواقع دشوار، حامی یکدیگر باشند. این کار نه‌تنها انگیزه را بالا می‌برد، بلکه باعث پیوندهای انسانی عمیق‌تر در سازمان می‌شود.
🔹 از کارکنان در مسیر ذهن‌آگاهی حمایت کنید
ابزارها و جلساتی را در اختیار کارکنان قرار دهید که آن‌ها را به مکث، تنفس و آرام‌سازی ذهن تشویق کند. مثلاً می‌توانید جلسات گروهی یوگا برگزار کنید یا مدیتیشن‌های کوتاه پنج دقیقه‌ای را به‌صورت منظم معرفی نمایید. چنین فعالیت‌هایی به افراد کمک می‌کند تا لحظاتی در طول روز به خودشان اختصاص دهند.
🔹 بررسی‌های منظم سلامت روان را در برنامه کاری بگنجانید
کارکنان را به ارزیابی هفتگی وضعیت روانی خود ترغیب کنید. سازوکاری داشته باشید که آن‌ها بتوانند دغدغه‌های خود را با مدیر مستقیمشان در میان بگذارند. این بررسی‌ها می‌توانند به‌صورت جلسات اختصاصی یا بخشی از جلسات هفتگی کاری باشند. گاهی افراد فقط به یک دلیل نیاز دارند تا توقفی کوتاه داشته باشند و بررسی کنند که حالشان واقعاً چطور است.
اما از همه مهم‌تر…
اول خودت را دریاب تا بتوانی به دیگران کمک کنی
اگرچه اهمیت خودمراقبتی برای بسیاری روشن است، اما واقعیت این است که افرادی که مسئول مراقبت از دیگران هستند،مانند متخصصان منابع انسانی که اغلب خودشان را فراموش می‌کنند.
پس برای اینکه بتوانید بهترین نسخه‌ی خود باشید، باید ابتدا مراقب خودتان باشید.
اگر نمی‌دانی از کجا شروع کنی، تنها نیستی
خودمراقبتی مبحثی بسیار مهم است. اما وقتی بخواهید آن را در میان کارکنان شرکت یا تیم خود ترویج دهید، ممکن است ندانید از کجا شروع کنیدچون موضوعی کاملاً شخصی است.
گاهی فقط لازم است یک نفر کنارت باشد تا کمک کند مسیر خودمراقبتی و رشد در محیط کار را با وضوح و آرامش طی کنی. اگر به دنبال همراهی مطمئن در این مسیر هستی، می‌توانی با من زهرا نوده، کوچ خودمراقبتی و سبک‌زندگی در ارتباط باشی.
